a)Genel yapı:
Bölge arazi yapısı bakımından iki farklı arazi kesiminden oluşmaktadır. Kuzeyde Çal köyünün kuzeyinde Mahmut kırma tepe (1088) m , Kaletepe (1097 m), Alataş tepe (1117 m), Kösüreleik Tepe (1150 m), Kartınaltı Tepe (1102 m), Çoban kuyusu tepe (1084 m), Güneyde Kızılgüney Tepe (81176 m) (Soğucak köyünün güneyinde), İğdirtepe (1040,5 m) (Günlüce köyünün güneyinde), Karlıtepe (938 m) (Müftüler köyünün kuzeyinde), Alankadı Tepe (1056 m) (Kavak köyünün kuzeyinde), Güneyinde kalan ve ova köyleri olarak bilinen Karataş, Akçakese, Ovaçalış, Ovaşeyhler, Soğucak, Hacışaban, Bağlıca ve Kutluören köyleri Kuzeyden güneye doğru uzanan bir dere içerisinde yer alır ve Ovacuma bölgesine kadar uzanır.Diğer bölgeler arazi yapısı bakımından benzerlik gösterir.Genelde küçük düzlük ve tepelerden oluşur.Orta kısımda 3 Adet Gölet mevcuttur.Arazi tepelerde sert ve kayalıktır.Diğer bölgeler yumuşak bir yapıya sahip olup en ufak bir yağışta kaymaya müsaittir.
b) Dağlar : Kuzeyde Çal köyünün kuzeyinde Mahmut kırma tepe (1088) m , Kaletepe (1097 m), Alataş tepe (1117 m), kösüreleik Tepe (1150 m), Kartınaltı Tepe (1102 m), Çoban Kuyusu Tepe (1084 m), Güneyde Kızılgüney Tepe (81176 m) (Soğucak Köyünün güneyinde), İğdirtepe (1040,5 m) (Günlüce köyünün güneyinde), Karlıtepe (938 m) (Müftüler köyünün kuzeyinde), Alankadı Tepe (1056 m) (Kavak köyünün kuzeyinde), bu tepelerde çam - meşe - köknar - ağaçları mevcut olup boyları 3 ile 15 metre arasında değişmektedir.
c) Yaylalar ( Platolar ) : Bölgemizin kuzeyinde tek bir yayla mevcut olup (Akçakese köyü) Ulus İlçesi ile müşterek olarak kullanılan Ulu yayladır. Genişliği 3000 metredir. Mayıs ve Ağustos ayları arası turizme elverişlidir. Kış ayları kullanılmayıp ulaşımı zordur .
Ulu Yayla: (Akçakese köyü) Ulus İlçesi ile müşterek olarak kullanılan Ulu yayladır. Merkeze uzaklığı 20 km. dir. 14 km.si asfalt diğer kısmı stabilizedir. Genişliği 3000 metredir. Mayıs ve Ağustos ayları arası turizme elverişlidir. Her yıl 8 Ağustos tarihinde yayla şenlikleri düzenlenmektedir. Kış aylarında ulaşım zordur.
Bedil Yaylası: İlçemizin kuzey-batısında yer alır. Merkeze uzaklığı 10 km. civarındadır. Yolun 6km. si asfalt diğeri ise stabilizedir. Yaylanın kuzeyi boydan boya, yüksekliği yer yer 70 ile 100 m. arasında değişen kez kaya adında düz ve dik bir dağ sırasıyla kesilmektedir. Bu kaya üzerinden tüm ova köyleri kuşbakışı görülebilmektedir. Kez kayadan görülen bu manzara görenleri büyülemektedir. Dibek Pınarı ve çevresi çok güzel bir piknik alanıdır. Özellikle sonbahar aylarında kanlıca mantarı toplamak için çevreden çok sayıda insan gelmektedir.
YAĞLICA MEYDANI (Eşek Düzü) : İlçemiz Eflani-Karabük yolu üzerinde ve ilçemize 10km. Uzaklıkta yer almaktadır. Ulaşımı kolay ve herkes tarafından bilinen bir yerdir. Özellikle yaz aylarında piknikçilerin yoğun akınına uğramaktadır. 2013 yılında meydan çevresinde CAMİŞ madencilik Şişecam fabrikası tarafından kuvars kumu hazırlama tesisi kurulmuştur.
d) Mağaralar:
Cinoğlu ( cinemaroz) Mağarası ( Kaya tüneli) : Acıağaç Köyünün 4 km. kuzey batısında yer alır. Yaklaşık 2,5 m genişlikte ve 2,5 m. yüksekliğindedir. Tünelin at nalı şeklinde ağzı olup üzeri tonozludur. Tamamen el yapımı olan bu mağaramızın içersinde 130 merdivenden sonra karşımıza temiz bir su çıkmaktadır ve ileriye devam edilememektedir. Mağaranın ön kısmı tahrip edilmiş, iç kısımları yer yer kazılarak merdivenlerin çoğu kırılmıştır.
Ulugeçit Mağarası : Ulugeçit köyünün 500 m. Güney doğusunda yer alır. Mağaranın girişi 1m. Yükseklik ve 70 cm. enindedir. İçeriye girildiğinde ise yükseklik 3m. Genişlik 4m. Uzunluk ise 3,5 m. Civarına kadar uzanır. 1945 li yıllarda II. Dünya savaşında savaş endişesiyle mağaranın içerisi sığınak amacıyla temizlenmiştir. Mağaranın yaklaşık 500m. Batısında 75 cm yükseklik ve 60 cm. genişlikte , oval biçimde kaya tüneli bulunmaktadır. Yaklaşık 5m. Gittikten sonra tünel çökmeler nedeniyle daralmakta ve ileriye gidilememektedir.
Ayrıca Demirli köyü İncüğez mahallesi çevresinde, Bağlıca Köyü ve Karataş Köyü çevresinde birçok mağara bulunmaktadır. Bunların çoğu define avcıları tarafından tahrip edilmiştir.
e) Eflani Tümülüsleri
Eflani bölgesinde (24 tane) Tümülüs vardır.
Eflani'nin 1 saat doğusunda Esencik Köyünde 3 tane (ören) tepeleri , 7 tane de (kervan) tepeleri adını taşıyan 10 Tümülüs olup henüz kazılmamışlardır.
Eflani'nin yarım saat güney batısında Yalacık köyünde (köle ) tepesi, (Kocatepe) ve ( Çalışlar ) tepesi denilen 3 tümülüs vardır. Bunların çoğu kazılmış ve tahrip olmuştur.
Eflani'nin kuzey batısında Kıran Köyünün Paşabey mahallesiyle, Mevruk köyünün Mahmutlar mahallesi arasında Tümülüs bulunmaktadır.
f) Höyükler
Bu bölge verimli topraklarıyla bir ziraat yeridir. Onun için eski insanlar zaman zaman burada iskân yeri kurmuşlardır. Bunların sayısı 2 tane olup Ören tepesi, Semerco Tepesi diye isimlendirilmişlerdir.
Ören Tepesi: Eflani'nin Kılvar Köyündedir. Olduğu yerde etrafı tepelerle çevrilmiş küçük bir düzlük ve bir de pınar vardır. Tepenin boyu 120 eni 50 yüksekliği 10m. dir. Doğu tarafının tepesine yakın yerinde biraz kazılmış moloz taşından harçla yapılmış bina temeli çıkarılmıştır. Höyükte bulunan çanak çömlek parçaları şu evsaftadır.
1-İçine kum karıştırılmış olan ince hamurdan çarkla yapılmış perdahlı ve gri parçalardır.
2-Aynı vasıfta olan çanak çömleğin bir de pembe renklisi vardır.
Semerco Tepesi: Höyük Eflani'nin Ulugeçit Köyünün güney bitişiğindedir. Boyu ve eni 150 yüksekliği tabiî tepeyle beraber 40m.dir. Üzerinde eni ve boyu 60m. olan bir düzlük olup tarla haline getirilmiştir.Doğusundan kazan köylüler küp,kömür, saman ve bina temelleri çıktığını söylemişlerdir.Bulunan çanak çömlek 2 kısma ayrılmıştır.
1-Hamuruna kum karıştırılarak çarkla yapılmış siyah veya grimsi parçalardır.
2-Aynı teknikle yapılmış içi ve dışı pembe renkli parçalardır.
Asar Kalesi: İlçemiz Seferler Köyü kayalı mahallesinin 250 m. güneyinde doğal bir tepenin üzerine kurulmuştur. Doğu ve batısı oldukça yüksek ve % 50 meyillidir. Kuzey batısı daha alçak olduğundan dolayı kaleye bu tarafından çıkılmaktadır. Tepesinde 30 m2 Genişliğinde bir düzlük vardır. Bu düzlük tarla halindedir. Etrafında harçsız moloz taşından yapılmış bir sur enkazı bulunmaktadır. Kale Osmanlılar zamanında savunma amaçlı olarak kullanılmıştır.
g) Akarsular :
Kuzeyden batı istikametine akan 1,5 Km uzunluğunda yer yer 1 ile 5 metre genişliği bulunan yer yer 15 cm. ile 1 m derinliği bulunan geçiş zorluğu yaşatmayan, saniyede 5 m3 debisi bulunan Kızılcık deresi,Kuzey batıdan kuzeye doğru akan 700 m uzunluğunda yer yer 1 ile 5 metre genişliği bulunan yer yer 20 cm. ile 1 m derinliği bulunan geçiş zorluğu yaşatmayan, saniyede 4 m3 debisi bulunan Değirmendere,Kuzey batıdan kuzeye doğru akan 2,5 Km uzunluğunda yer yer 1 ile 7 metre genişliği bulunan yer yer 20 cm. ile 1 m derinliği bulunan geçiş zorluğu yaşatmayan, saniyede 8 m3 debisi bulunan Fındıklı Deresi,Kuzey batıdan kuzeye doğru akan 2 Km uzunluğunda yer yer 1 ile 5 metre genişliği bulunan yer yer 20 cm. ile 1 m derinliği bulunan geçiş zorluğu yaşatmayan, saniyede 6 m3 debisi bulunan Korukıyı Deresi,Güney doğudan kuzeybatıya doğru akan 300 m uzunluğunda yer yer 1 ile 3 metre genişliği bulunan yer yer 10 cm. ile 50 m derinliği bulunan geçiş zorluğu yaşatmayan, saniyede 2 m3 debisi bulunan Kandamış Deresidir.Bütün dereler geçiş imkanı sağlamakta olup yaz aylarında kuruma derecesinde suları azalmaktadır
h) Göller-Göletler ve Barajlar :
Bölgede doğal göl yoktur. DSİ tarafından sulama maksadıyla 3 adet gölet yaptırılmış olup bunlar; 1 Km genişlikte 20-25 m derinliğinde Bostancılar Göleti, 1150 m genişliğinde 25-30 m derinliğinde Ortakçılar Göleti ve 2500 m genişliğinde 40-50 m derinliğinde Esencik Göletleri mevcuttur. Bölgede baraj bulunmamaktadır.
I) ŞİFALI SULAR
İlçemizde bilinen 2 adet şifalı su kaynağı bulunmaktadır.
1.Yağlıca Köyü sınırları içersinden çıkıp Safranbolu Çatak Köyüne akan ACISU, yaklaşık 0.5 lt/sn debiyle kaynaktan çıkan bu su maden suyu tadında olup kükürt ve demir sülfür içermektedir. Kaynaktan çıktığında ağır bir koku yaymakta ve geçtiği yerde sarı kahverengi bir renk bırakmaktadır. Çevre ilçelerden çok sayıda insan bu suya gelerek yıkanmakta ve cilt hastalıklarına iyi geldiği söylenmektedir.
2.Abakolu Köyü Doğanoğlu Mahallesi sınırları içersinde doğup Kuloğlu deresine karışmaktadır. Çingen Köprüsünün yaklaşık 2 km. kuzeyinde ve yukarısında dik orman arazisinin çay tabanına yakın bir bölgesinden 20 lt/sn debiyle çıkmakta ve burada bir havuzda toplanmaktadır. Yöre insanı burayı çok iyi bilmekte ve özellikle hasat mevsiminden sonra gelerek suda yıkanmaktadır. Fiziksel ve kimyasal özellikleri Acı su ile aynıdır. Çeşitli cilt hastalıklarına iyi geldiği bilinmektedir.
Bu su civarında tabiat çok güzel olup sağlık turizmine yönelik tesislerin yapımına uygundur. Bu tür tesisler yapıldığında bu bölge sağlık turizmi, ofroad turları ve av turizmine açılabilir. Ayrıca bu mevkiden geçen Kuloğlu deresi üzerinde alabalık üretim çiftlikleri kurulabilir.Hayvancılık yapılabilir.
İKLİM
Eflani İlçesinde genelde karasal iklim hüküm sürmektedir. Yazları sıcak ve kurak kışları soğuk ve bol kar yağışlıdır. Ancak Ova köylerinin kuzeyinde yazları daha sıcak kışları daha ılıman ve az yağışlıdır.
Hava Şartları :
Bölgenin tamamında kış ve yaz aylarında yoğun sis görülür. Bu havalarda görüş mesafesi bazen 5 metre kadar düşmektedir. Kışın fazla kar yağmasından dolayı Aralık, Ocak, Şubat ve Mart aylarında ova köylerinin yolları kapanmaktadır. Ayrıca bu aylarda özellikle Asfalt yollarda buzlanma olmaktadır. Bölgenin hâkim rüzgarları lodos ve poyrazdır. Kış mevsiminde kuzey batıdan güneye doğru 1-6 Km hızla esen rüzgarlar görülmektedir.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
İklimi her mevsim yağışlı olduğundan ormanlarla kaplıdır. Kültür bitkileri yetişmez. İlçe topraklarının 19.942 hektarı ekilebilir, 26.524 hektarı çayır ve meradır. 34 hektarı meyvalık,4.400 hektarı da ekilemeyen arazidir. Bölgemizde yaz ve kış aylarında yapraklarını dökmeyen karaçam, sarıçam ağaçları ile kışın yaprak döken meşe, palamut, kayın, ardıç ormanları mevcuttur. Tepeler arasındaki düzlük arazilerde arpa ve buğday ekilir. Bölgenin çok soğuk olması don olaylarının meydana gelemsi meyve ve sebze yetiştirilmesini engeller. Buğday ve arpalarda bu nedenle verim çok düşüktür.
ULAŞIM
Eflâni çevresinde bulunan Safranbolu, Karabük, Daday, Pınarbaşı’na asfalt yolla bağlıdır. Pınarbaşı, Azdavay ve Selalmaz'dan İstanbul'a giden araçlar Eflâni'den geçen yolu kullanmaktadırlar. Bu da ilçemize hareket getirmektedir. İlçemizden İstanbul'a her gün otobüs seferleri vardır. Ayrıca İstanbul'dan ilçemize de her gün otobüs seferleri yapılmaktadır. Her saat başı Karabük ve Safranbolu'ya minibüsle ulaşım sağlanmaktadır. İlçenin köyler arasındaki yolların da büyük bir bölümünde asfaltlama yapılmıştır.
GEÇİM KAYNAKLARI
1.TARIM: Toprakların 14.860 Dekar'ı sulu arazi 374.000 Dekar'ı susuz arazi 350.000 Dekar'ı orman alanı 10.000 Dekar'ı kültür dışı alandır. Mevcut üç sulama göledinin çevresi hariç bölgenin tamamında kuru tarım yapılmaktadır. İlçe ve köylerinde tahıl ekilmekte, ekonomik değeri olan kültür bitkileri yetiştirilmektedir. Tahıl tarımında traktör ve gübre kullanılmasına rağmen verim çok düşüktür. Bu da tarımın bilinçli olarak yapılmadığını gösterir. Tahıl üretimi verim ve ekilebilir arazi az olduğundan ekonomik bir değer taşımaz. Ancak ekmek yapımı, hayvanlara yem ve saman sağlar.
MADENLER:
Bölgemizde Yağlıca köyü civarında ve Esencik köyü civarında geniş mermer yatakları mevcut olup, bunlarda küçük işletmeler tarafından yaz aylarında çıkarılmaktadır.
2.HAYVANCILIK
İlçe merkezi ve köylerinde yerli ırk, küçük yapılı, et ve süt verimi beslense de son yıllarda bu alışkanlıktan vazgeçilmeye başlanmıştır. Ef-Ko yoluyla iyi cins inekler ilçe köylerine gelmiştir. Fabrikasyon yem tüketimi azdır . Etleri kalitelidir. Köylerde az miktarda koyun beslenir. Tavukçuluk ise aile ihtiyacını karşılamaya yöneliktir. İlçemize Doruk Holding tarafından BERCE beraberce Tarım Şirketi kurulduktan sonra modern tarım ve hayvancılık ilçemizde gelişmeye başlamıştır.
3.MEYVECİLİK
İlçe ve köylerinde elma, armut, ceviz, erik yetiştirilmektedir. Ancak bunların bakımı ve ilaçlanması yönünde gerekli uygulamalar yapılmamaktadır. Yetiştirilen ürünler aile ihtiyacını karşılamaya yöneliktir.
4.SEBZECİLİK
İklimi sert olduğundan birçok sebze çeşidi yetiştirilmez. Ancak fasulye, kabak, mısır, nohut, patates, soğan gibi sebzelerden iyi verim alınabilir.
5.İŞÇİLİK
İlçe köylerindeki halkın büyük bir kısmı Karabük DÇ emeklisidir. Ayrıca İstanbul'da fırıncıların ve pastacıların %80'i Eflânilidir. Bunların bir kısmı İstanbul'a yerleşmiş, bir kısmı da mevsimlik olarak gidip gelmekte ailesinin geçimini bu şekilde sağlamaktadır. İlçe ve köylerimizde iş sahası olmadığından sürekli bir göç olayı vardır.